چرا ممکن است دولت‌ها به ارزهای دیجیتال منتشر شده از سوی بانک مرکزی نیاز داشته باشند (یا حتی نیاز نداشته باشند)؟

در تاریخ ۲۰ اکتبر، ماسایوشی امامیا (Masayoshi Amamiya)، قائم‌مقام بانک ژاپن (BOJ)، موضع منفی خود را در مورد ارزهای دیجیتال منتشرشده از سوی بانک مرکزی (CBDC) مجدداً بیان کرد و مدعی شد: «بعید است که این ارزهای دیجیتال موجب بهبود سیستم پولی موجود شوند.»

ایده‌ی ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) یا ارزهای دیجیتال ملی، نظر بسیاری از دولت‌ها را در سرتاسر دنیا به خود جلب کرده است. برخی از دولت‌ها ارزهای مجازی خود را روانه بازار کرده‌اند، برخی همچنان در حال تحقیق و بررسی اثرات اقتصادی ارزهای دیجیتال هستند، در حالی که برخی دیگر از کشورها مانند ژاپن کلاً با این ایده مخالفت کرده‌اند. در این مقاله به بررسی جزییات مفهوم ارزهای دیجیتال و دلایل قبول یا رد آن توسط دولت‌های بزرگ می‌پردازیم.

بیشتر بخوانید: پوتین: ارزهای دیجیتال قابلیت بومی‌سازی ندارند!

ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) چیست؟

ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC)، یا ارزهای دیجیتال ملی، ارزهای مجازی‌ای هستند که از سوی یک نهاد ناظر فدرال منتشر و کنترل می‌شوند. از این رو، این ارزها کاملاً تحت نظارت دولت هستند. ارزهای دیجیتال بانک مرکزی، برخلاف اغلب ارزهای دیجیتال، غیرمتمرکز نیستند – بلکه نماینده پول فیات خواهند بود، اما به‌صورت دیجیتال.

درنتیجه، بانک مرکزی‌ای که یک CBDC منتشر می‌کند، هم نهاد ناظر آن خواهد بود و هم دارنده حساب مشتریان آن‌ها. هر واحد ارز دیجیتال بانک مرکزی معادل دیجیتالی امنی برای یک اسکناس است و معمولاً از تکنولوژی دفتر کل توزیع‌شده (DLT) استفاده می‌کند.

ارزهای دیجیتال بانک مرکزی واکنشی در برابر محبوبیت روزافزون ارزهای دیجیتالی هستند که در محدوده‌ی نظارت نهادهای ناظر قرار نمی‌گیرند. در نتیجه CBDCها سعی کردند از ارزهای دیجیتال، به لحاظ راحتی و امنیت، پیشی بگیرند و ویژگی‌های فوق را با ویژگی‌های قدیمی و کارآمد سیستم بانکی تلفیق کنند. در سیستم متداول بانکی گردش پول مدیریت‌شده و دارای پشتوانه است.

سوییس

بلاک چین به‌اندازه CD کاربردی است، بنابراین چرا باید CBDC منتشر کرد؟

سوییس به‌عنوان کشوری در اروپا شناخته می‌شود که ارزهای دیجیتال و بلاک چین بیشترین محبوبیت را در آن دارند، اما با این حال در مفید بودن ارز دیجیتال بانک مرکزی تردید دارد.

توماس موزر (Thomas Moser)، رئیس هیئت‌مدیره بانک ملی سوئیس (SNB)، در ماه ژوئن اعلام کرد که ارزهای دیجیتال و بلاک چین به اندازه‌ای که ما را وادار به انتشار ارزهای دیجیتالی با پشتوانه دولتی کند، نوآورانه نیستند. در کنفرانس بلاک چین کریپتو ولی (Crypto Valley) در شهر زوگ سوئیس – که با نام کریپتو ولی نیز شناخته می‌شود – موزر بلاک چین را در وضعیت کنونی‌اش با «ابداع بی‌مصرف» لوح فشرده (CD) مقایسه کرد و مدعی شد که ارزهای دیجیتال فقط تقلیدی از کالاهای موجود مانند سهام دیجیتال، اوراق قرضه و بن‌های خرید (vouchers) هستند.

اتفاق مشابهی برای بیت کوین خواهد افتاد. مردم تنها در صورتی به سراغ چیزهای جدید می‌روند که بهتر کار کند یا ارزان‌تر باشد.

روز بعد موزر به وب‌سایت بیزینس اینسایدر (Business Insider) گفت:

باوجود اینکه بانک‌های مرکزی در ابتدا به انتشار ارزهای دیجیتال علاقه‌مند بودند، اما در حال حاضر به دلیل تأثیراتی که CBDC بر ثبات مالی خواهد داشت، این اشتیاق کم شده است.

سوئیس پیشتر به انتشار ارز دیجیتال بانک مرکزی علاقه نشان داده بود، و قرار بود نام این ارز ای-فرانک (e-franc) باشد. در ماه می شورای فدرال دولت سوئیس گزارشی از ریسک‌ها و فرصت‌هایی که معرفی یک ارز دیجیتال با پشتوانه‌ی دولتی خواهد داشت، درخواست کرد. ایده‌ی ایجاد یک ارز دیجیتال ملی از سوی رومئو لاچر (Romeo Lacher) رئیس بورس اوراق بهادار سوئیس SIX در ماه فوریه مطرح شد، او مدعی شد که «ای-فرانک تحت نظارت بانک مرکزی هم‌افزایی (سینرژی) بسیاری ایجاد می‌کند – بنابراین برای اقتصاد مفید است».

چین

انتشار ارز دیجیتال بانک مرکزی اجتناب‌ناپذیر است

بانک خلق چین (PBoC) مدت‌هاست که بر روی ایده ارز دیجیتال بانک مرکزی تحقیق می‌کند – سال گذشته یک موسسه پژوهشی ویژه به نام آزمایشگاه تحقیقاتی ارز دیجیتال برای این هدف خاص تأسیس شد.

اخیراً، در ماه سپتامبر، بانک خلق چین فعالیت‌های آزمایشگاه تحقیقاتی ارز دیجیتال را گسترش داده و از پایتخت چین فراتر رفته و یک مرکز تحقیقاتی جدید در نانجینگ افتتاح کرده است – که می‌تواند نشان دهنده‌ی این موضوع باشد که یک ارز دیجیتال ملی چینی در حال اجراست. به‌علاوه، در ماه اکتبر بانک خلق چین به‌منظور ایجاد یک پلتفرم امن داده‌ و پردازشگر تراشه‌ای که تراکنش ارزهای دیجیتال را ممکن کند، چهار موقعیت شغلی جدید مرتبط با ارز دیجیتال ایجاد کرد.

پیش از این، در ماه مارچ، ژو زیاوچوان (Zhou Xiaochuan) رئیس بانک خلق چین، موضع محتاطانه این حوزه را در رابطه با انتشار ارز دیجیتال توسط بانک مرکزی ابراز کرد:

اگر فناوری بلاک چین با سرعت بسیار زیادی گسترش یابد، ممکن است تأثیر منفی بر روی مصرف‌کنندگان بگذارد. همچنین ممکن است اثرات نامشخصی بر ثبات مالی و انتقال سیاست پولی داشته باشد.

ژو همچنین اظهار داشت که ارز دیجیتال در نهایت موجب کاهش گردش نقدینگی می‌شود، او تأکید کرد که بانک خلق چین «بایستی از خسارات قابل‌توجه و غیر قابل جبران به اقتصاد داخلی جلوگیری کند». طبق گزارش روزنامه چاینا دیلی، ژو همچنین مدعی شده است که توسعه ارز دیجیتال یک فناوری غیرقابل اجتناب است.

هنگ کنگ

 ارزهای دیجیتال بانک مرکزی را بررسی کرده و به این نتیجه رسیده است که برتری‌ای به زیرساخت‌های موجود ندارد

هنگ کنگ در مقایسه با سرزمین اصلی چین موضع‌گیری واضح‌تری در موضوع ارزهای دیجیتال بانک مرکزی دارد: دولت هنگ کنگ در ماه می با انتشار خبری رسمی اعلام کرد که در آینده‌ی نزدیک ارز دیجیتال بانک مرکزی منتشر نخواهد کرد، و زیرساخت پرداخت موجود را کارآمد دانست. این بیانیه به امضای جوزف چان (Joseph Chan)، دبیر موقت خدمات مالی و خزانه‌داری در شورای قانون‌گذاری رسید.

چان توضیح داد که کمیته پرداخت و زیرساخت‌های بازار (CPMI) – آژانسی متشکل از بانک خلق چین (PBoC) و نهاد پولی هنگ کنگ (HKMA) – و کمیته بازارهای (MC) بانک تسویه‌حساب‌های بین‌المللی (BIS) مشترکا بر روی آثار احتمالی ارز دیجیتال بانک مرکزی مطالعه می‌کرده اند. گزارش آنها کاملاً نشان می‌دهد که «پیشنهادات موجود مربوط به چگونگی به‌کارگیری ارز دیجیتال بانک مرکزی در پرداخت عمده‌فروشی‌ها بسیار شبیه به زیرساخت‌های موجود است، و برتری مشخصی به زیرساخت‌های موجود ندارد».

همچنین در این مقاله استدلال می‌شود که مزایای ارز دیجیتال بانک مرکزی به دلیل وجود سیستم‌های کارآمد پرداخت خرده‌فروشی خصوصی محدود می‌شود، که اساساً نیاز به بررسی و کار بیشتری درزمینه اثبات مفهوم (proof of concept) را برای حصول اطمینان از امکان‌پذیری کاربرد ارز دیجیتال بانک مرکزی در پرداخت‌ها، طلب می‌کند.

ونزوئلا

یک ارز دیجیتال ملی دارد اگرچه بسیار بحث‌برانگیز است

در فوریه ۲۰۱۸ دولت ونزوئلا یک ارز دیجیتال ملی به نام پترو، یا پتروموندا (Petromoneda) را روانه بازار کرد. این ارز دیجیتال ملی اولین بار در دسامبر ۲۰۱۷ در تلویزیون معرفی شده بود، یعنی زمانی که نیکولاس مادورو (Nicolas Maduro) رئیس‌جمهور ونزوئلا در تلویزیون اعلام کرد دولتش قصد دارد یک ارز دیجیتال به پشتوانه‌ی ذخایر معدنی، نفت و طلا منتشر کند. نیکولاس مادورو در ژانویه جزئیات بیشتری را گفت و اعلام کرد ۱۰۰ میلیون پترو با پشتوانه تعداد معادل بشکه نفت در شرف انتشار است. بر اساس صحبت‌های مادورو، برخی از ارزهای فیات مانند روبل روسیه، یوان چین، لیره ترکیه و یورو به‌راحتی قابل‌تبدیل به پترو هستند.

پترو به‌خودی‌خود ارز دیجیتال بانک مرکزی محسوب نمی‌شود زیرا یک بانک مرکزی بومی آن را منتشر نمی‌کند و با ارز فیات موجود، یعنی ساورین بولیوار (Sovereign Bolivar) (که ارز رایج و قانونی کشور است) نیز تفاوت دارد. اخیراً توسعه‌دهنده‌ی اصلی اتریوم، جوئی ژو (Joey Zhou)، اعلام کرده است که ظاهراً بخشی از وایت پیپر پترو از مخزن گیت هاب ارز دیجیتال دَش کپی‌برداری شده.

ارز دیجیتال ونزوئلایی برای دور زدن تحریم‌های آمریکا، که اثرات منفی بر اقتصاد داخلی آن داشته، طراحی شده بود – همان‌گونه که مادورو گفته است این ارز راهی برای مقابله با تحریم‌های مالی صورت گرفته از سوی دولت ریاست جمهوری آمریکا، دونالد ترامپ است. در نتیجه، در ماه مارچ، ترامپ دستوری صادر کرد که طی آن مشارکت سرمایه‌گذاران آمریکایی در عرضه اولیه سکه (ICO) پترو که در ۲۰ فوریه آغاز شده بود، کاملاً محدود می‌شد. طبق اظهارات نیکولاس مادورو ۵ میلیارد دلار در زمان پیش‌فروش جمع شده بود – که این یعنی یکی از بزرگ‌ترین مبالغ عرضه اولیه سکه (ICO) تا به امروز بوده است، و ۲ میلیارد دلار عرضه اولیه سکه تلگرام و یک میلیارد دلارفروش توکنایاس (EOS) را پشت سر گذاشته است. فروش عمومی پترو قرار بود از تاریخ ۵ نوامبر آغاز شود.

طبق گزارشی که از منابعی ناشناس در یکی از مقاله‌های هفته‌نامه تایم منتشر شده است، پترو به روسیه ارتباط دارد زیرا از سال ۲۰۱۷ تاکنون، به‌ویژه به علت درخواست دور زدن تحریم‌های غرب علیه کشور، روسیه از ارز دیجیتال پترو حمایت می‌کند. منبع موثقی از بانک مرکزی روسیه به نشریات اعلام کرده است، «افراد نزدیک به پوتین به او گفته‌اند که این راه دور زدن تحریم‌هاست». بعداً کنستانتین ویشکووسکی (Konstantin Vyshkovsky)، رئیس سازمان بدهی‌های دولت در وزارت مالیه روسیه، این ادعاها را رد کرد.

بیشتر بخوانید: ونزوئلا به دنبال تجارت با روسیه با استفاده از ارز دیجیتال پترو

به نظر می‌رسد دولت ونزوئلا عملاً پترو را پیش از راه‌اندازی رسمی بر شهروندان محلی تحمیل کرده است. مثلاً، اخیراً پترو تبدیل به تنها ارزی شد که مردم ونزوئلا می‌توانند برای پرداخت هزینه‌ی گذرنامه‌ی خود از آن استفاده کنند و در ضمن این هزینه افزایش نیز یافته است: از تاریخ ۸ اکتبر، هزینه‌ی گذرنامه‌ی جدید ۲ پترو و تمدید اعتبار گذرنامه یک پترو است. طبق گزارش خبرگزاری بلومبرگ، متوسط حقوق ماهیانه در ونزوئلا چهار برابر کمتر از قیمت جدید گذرنامه است.

به‌علاوه، مادورو در یک پخش تلویزیونی جدید اعلام کرد در هفته‌های آتی، کارگران پاداش‌های خود را بر اساس پترو دریافت می‌کنند، نه بر اساس ساورین بولیوار (Sovereign Bolivar).

ژاپن

 اگر پول نقد وجود نداشت ارز دیجیتال بانک مرکزی موفق می‌بود، اما در حال حاضر نیاز به پول نقد داریم

ژاپن، کشوری که در آن بیت کوین روش رسمی پرداخت بوده، تاکنون دو بار ارز دیجیتال بانک مرکزی را به‌طور رسمی رد کرده است. در ۲۰ اکتبر، ماسایوشی امامیا (Masayoshi Amamiya) قائم‌مقام بانک ژاپن (BoJ)، تردید خود را نسبت به کارآمد بودن ارز دیجیتال بانک مرکزی اعلام و اضافه کرد که انتشار ارز دیجیتال در آینده‌ای نزدیک در سازمان وی صورت نخواهد گرفت.

اگر بخواهیم دقیق‌تر بگوییم، امامیا به این فرضیه واکنش نشان داد که ارز دیجیتال بانک مرکزی می‌تواند به دولت‌ها کمک کند تا بر مشکل کران پایین صفر (ZLB) – وضعیتی که نرخ بهره به صفر کاهش می‌یابد و ابزارهای تحریک اقتصادی از دست می‌رود – فائق آیند. با توجه به این فرضیه، ارز دیجیتال بانک مرکزی، بانک‌های مرکزی را قادر می‌سازد تا از طریق دریافت سود سپرده بیشتر از افراد و بنگاه‌ها و درنتیجه تشویق آنها به‌صرف پول بیشتر، اقتصاد را تحریک کنند.

قائم‌مقام بانک ژاپن فرضیه فوق را زیر سؤال برده و ادعا کرد، تعیین سود بر روی ارزهای دیجیتال منتشرشده از سوی بانک مرکزی تنها در صورتی مؤثر واقع می‌شود که بانک‌ها به‌طور کامل پول فیزیکی را از سیستم مالی حذف کنند. در غیر این صورت مردم همچنان به تبدیل ارزهای دیجیتال به پول نقدی ادامه می‌دهند تا بتوانند از پرداخت سود شانه خالی کنند.

امامیا توضیح داد که:

حذف پول فیات در ژاپن برای بانک مرکزی ما عملی نیست، زیرا پرداخت نقدی هنوز هم روش متداول پرداخت در کشور است.

اوایل سال جاری، در ماه آوریل، یعنی زمانی که امامیا اظهار کرد که چنین ارزهای دیجیتالی ممکن است تأثیر منفی بر سیستم اقتصادی موجود داشته باشند، بانک ژاپن برای اولین بار ایده‌ی ارز دیجیتال بانک مرکزی را رسماً رد کرد.

در آن زمان، امامیا خاطر نشان کرد که ارزهای دیجیتال بانک مرکزی «بحث داغ دنیا در این زمینه هستند که تا چه اندازه بانک‌های مرکزی بایستی زیرساخت‌های پرداخت و تسویه را برای جامعه فراهم آورند»، و ادامه داد:

انتشار ارزهای دیجیتال بانک مرکزی برای استفاده‌ی عمومی مانند این است که به خانوارها و بنگاه‌ها اجازه دهیم مستقیماً در بانک مرکزی حساب باز کنند. این امر می‌تواند تأثیر بسیاری بر سیستم ارزی دو سطحی فوق‌الذکر و واسطه‌گری مالی خصوصی بانک‌ها بگذارد.

اتحادیه اروپا

آمادگی پذیرش ارزهای دیجیتال بانک مرکزی را ندارد

به نظر می‌رسد اتحادیه‌ی اروپا در مورد ارزهای دیجیتال بانک مرکزی روش صبر و مشاهده را اتخاذ کرده است. در ماه سپتامبر، ماریو دراگی (Mario Draghi) رئیس بانک مرکزی اروپا (ECB)، به پارلمان اروپا اعلام کرد «هیچ برنامه‌ای» برای انتشار ارز دیجیتال ندارند.

مدیر بانک مرکزی اروپا دقیق‌تر توضیح داده و گفت:

تکنولوژی‌هایی که به‌طور بالقوه ممکن است در انتشار ارزهای دیجیتال بانک مرکزی به‌کار روند، مانند دفتر کل توزیع‌شده، هنوز به‌طور کامل آزموده نشده‌اند و قبل از اینکه بانک مرکزی بخواهد به انتشار آنها فکر کند لازم است پیشرفت و توسعه‌ی قابل‌توجهی داشته باشند.

او تأکید کرد که:

در حال حاضر بانک مرکزی اروپا و نهاد پولی حوزه‌ی یورو (یوروسیستم) هیچ برنامه‌ای برای انتشار ارز دیجیتال بانک مرکزی ندارند»، و افزود که سازمان او « در حال تحلیل پیامدهای بالقوه انتشار چنین ارزی در کنار پول نقد است.

دراگی همچنین از یک استدلال پرطرفدار دیگر مخالف ارزهای دیجیتال بانک مرکزی نیز استفاده کرد، یعنی بانک مرکزی باید با سایر بانک‌های بخش خرده‌فروشی رقابت کند:

فرض کنید بانک مرکزی تک‌تک حساب‌های خانوارها و شرکت‌ها را اداره کند، این یعنی بانک مرکزی وارد رقابت بر سر سپرده‌های خرده‌فروشی با بخش بانکداری شده و می‌تواند هزینه و ریسک عملیاتی قابل‌توجهی در برداشته باشد.

در پایان او افزود که در حال حاضر «نیاز مبرمی» به انتشار یک ارز دیگر در حوزه یورو وجود ندارد، زیرا تقاضا برای اسکناس نقد در اتحادیه اروپا «همچنان در حال افزایش است».

پیش‌تر وقتی در سپتامبر ۲۰۱۷ نظر دراگی را در مورد ارزهای دیجیتال ملی پرسیدند او تأکید کرد:

هیچ‌یک از دولت‌های عضو اتحادیه اروپا نمی‌تواند ارز مخصوص به خود را معرفی کند […] ارز منطقه‌ی یورو، یورو است.

بعد از پخش زنده نظر دراگی، در کشور استونی جلوی توسعه ارز ملی، اِست کوین (Estcoin)، گرفته شد. علاوه بر این‌ها، تابستان گذشته آلمان نیز موضع منفی خود را ابراز کرد:

در ماه جولای سال جاری وزارت مالیه دولت فدرال آلمان در پاسخ به گرهارد شیک (Gerhard Schick)، عضو پارلمان از حزب سبز، اعلام کرد که انتشار ارز دیجیتال بانک مرکزی ریسک بالایی دارد.

روزنامه تجاری هندلز بلات (Handelsblatt) آلمان به نقل از وزارت خانه امور مالی نوشت:

تا این لحظه دلیل قانع کننده‌ای برای انتشار ارز دیجیتال بانک مرکزی که در دسترس دامنه وسیعی از کاربران آلمانی و حوزه یورو قرار گیرد، وجود ندارد.

این وزارت خانه در ادامه ادعاهای خود بیان کرد که مزایای بالقوه ارز دیجیتال بانک مرکزی – مشخصاً انتقال‌های بانکی با سرعت‌بالا – به شیوه‌های دیگر نیز قابل‌دستیابی هستند. به عبارت دیگر، این سازمان ادعا کرد که ارزهای دیجیتال بانک مرکزی «ریسک‌هایی را به همراه دارد که به‌طور کامل بررسی نشده‌اند».

نگرانی‌های دیگری که از سوی این وزارت خانه مطرح شد یکی این بود که بانک مرکزی استقلال خود را به خطر می‌اندازد – زیرا ظاهراً بانک مرکزی با انتشار ارز دیجیتال جایگاه محکم‌تری در سیستم اقتصادی به‌دست خواهد آورد – و موضوع دیگر سناریوی بحران بود، در این سناریو بانک مرکزی به دلیل هزینه کمتر تراکنش، سریع‌تر و در مقیاس بزرگ‌تری دچار ورشکستگی می‌شود، و نگرانی‌های دیگر شامل نگرانی‌های کلاسیک همیشگی می‌شدند: نگرانی در مورد تطبیق مبارزه با پول‌شویی (AML compliance) و تأمین مالی تروریسم.

کانادا

ارز دیجیتال بانک مرکزی می‌تواند سودآور باشد، و دستاوردهای رفاهی را افزایش دهد

در نوامبر ۲۰۱۷، بانک کانادا با همراهی کارمند دپارتمان خدمات ارزی خود، گزارشی با این عنوان نوشت و منتشر کرد: «ارز دیجیتال بانک مرکزی، انگیزه‌ها و پیامدها».

اگرچه چنین مقاله‌ای لزوماً موضع بانک کانادا در قبال ارز دیجیتال بانک مرکزی را مشخص نمی‌کند، اما به‌وضوح علاقه‌مندی بانک کانادا به این موضوع را نشان می‌دهد.

به‌طور خلاصه، در این مقاله ادعا شده است که همان‌طور که جامعه به سمت حذف پول نقد پیش می‌رود، منبع اصلی درآمد بانک مرکزی، حق‌الضرب – یعنی سودی که از چاپ پول بیشتر به‌دست می‌آید – کمتر می‌شود. ولی در عوض ارز دیجیتال بانک مرکزی از طریق ایجاد پول دیجیتال این حق‌الضرب را حفظ می‌کند.

به‌علاوه، در گزارش بانک کانادا عدم وجود کارمزد تراکنش و شمول مالی به‌عنوان سایر مزایای ارز دیجیتال بانک مرکزی ذکر شده است اما ناشناس بودن را «یک عامل نامطلوب ارز دیجیتال بانک مرکزی» نامیده است. این مقاله نتیجه‌گیری می‌کند برای اینکه بتوان درباره اجرای ارز دیجیتال بانک مرکزی تصمیم‌گیری کرد، به تحقیقات بیشتری نیاز است.

بیشتر بخوانید: افزایش چشمگیر کاربرد بیت کوین در کانادا !

در جولای ۲۰۱۸، بانک کانادا پژوهش دیگری را منتشر کرد. در این پژوهش، محمد داوودالحسینی، که در دپارتمان بانکداری و مدیریت بودجه بانک مرکزی فعالیت می‌کند، می‌گوید ارز دیجیتال بانک مرکزی «مزایای بالقوه ویژه‌ای دارد، ازجمله اینکه سود به آن تعلق می‌گیرد» در حالی که «دستاوردهای رفاهی معرفی ارز دیجیتال بانک مرکزی برای کانادا تا ۰٫۶۴ درصد برآورد شده است».

ایران

کریپتو را ممنوع، در عوض ارز دیجیتال بانک مرکزی منتشر می‌کند

در ماه آوریل سال جاری، چند روز بعد از اینکه بانک های محلی از تمام معاملات ارز دیجیتال منع شدند، یکی از وزرای دولت ایران تأیید کرد که یک ارز دیجیتال داخلی به‌صورت آزمایشی منتشر شده است. محمد جواد آذری جهرمی، وزیر اطلاعات و فناوری ارتباطات (ICT) اظهار داشت:

منع بانک های محلی از انجام معاملات ارز دیجیتال به معنای ممنوعیت یا محدودیت استفاده از ارز دیجیتالی که در داخل کشور منتشر می‌شود، نیست.

اما، آذری جهرمی مشخص نکرد که آیا این ارز دیجیتال داخلی در نهایت در دسترس عموم قرار خواهد گرفت یا خیر؟، و اینکه آیا پست‌بانک – که ۵۱ درصد مالکیت آن متعلق به دولت است – قرار است این ارز را منتشر کند، یا یک تشکیلات دولتی دیگر؟

می‌توان گفت خبر ارز دیجیتال آزمایشی ایران از گزارشی نشأت گرفته که در آن گفته شده است ایران و روسیه می‌توانند برای دور زدن تحریم‌های غرب استفاده از یک ارز دیجیتال را آغاز کنند. در ماه می، محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون پارلمانی امور اقتصادی، از ارزهای دیجیتال به‌عنوان روشی امیدوارکننده برای هر دو کشور جهت دوری از تحریم دلار آمریکا، و همچنین یک جایگزین امکان‌پذیر برای سیستم پرداخت بین‌بانکی سوئیفت (جامعه جهانی ارتباطات مالی بین‌بانکی) نام برد.

بیشتر بخوانید: قطع ارتباط با سوئیفت به دلیل تحریم‌ها؛ آیا ایران به ارزهای دیجیتال روی می‌آورد؟

در واقع، شبکه اجرایی جرائم مالی آمریکا (FinCEN) دستور بررسی معاملات انجام شده با ارزهای دیجیتال را داد تا استفاده ایران از ارز دیجیتال برای دور زدن تحریم‌ها را کنترل کند.

سنگاپور

ارزهای دیجیتال بانک مرکزی کارآمد به نظر می‌رسند، اما نه در محیط عمومی

طبق گزارشات سنگاپور استفاده از ارز دیجیتال بانک مرکزی را آغاز کرده است، اما احتمالاً عمومی نخواهد شد.

در ژوئن ۲۰۱۷، نهاد پولی سنگاپور (MAS) گزارشی در رابطه با «پروژه معروف اوبین» منتشر کرد، پروژه اوبین (Ubin) طرحی است که از بلاک چین استفاده می‌کند تا «دلار سنگاپور (SGD) به شکل توکن را بر روی یک بلاک چین اتریوم خصوصی» قرار دهد. این پروژه با همکاری بانک مرکزی و کنسرسیوم R3 بلاک چین انجام می‌شود، و هدف آن ایجاد یک بلاک چین آزمایشی به‌منظور تسهیل پرداخت‌های برون‌مرزی است.

اگرچه در ژانویه ۲۰۱۸، راوی منون (Ravi Menon) مدیر نهاد پولی سنگاپور، ایده ارز دیجیتال بانک مرکزی را، به‌ویژه برای استفاده عموم، موردانتقاد قرار داد. منون در مصاحبه‌ای با روزنامه فایننشال تایمز گفت:

چرا بانک مرکزی باید ارز دیجیتالی برای عموم مردم (غیر بانکی) منتشر کند، با هر احساس نگرانی نسبت به بانک‌ها، مردم برای خالی کردن حساب خود به بانک هجوم می‌آورند؛ تمام افراد با سپرده‌هایشان به بانک مرکزی خواهند رفت [….]، و اگر مردم سپرده‌های خود را به بانک مرکزی بسپردند، در این صورت چه کسی اعتبارات را گسترش می‌دهد.

سوئد

احتمالاً به ارز دیجیتال بانک مرکزی در جامعه‌ای بدون پول نقد نیازمند است

در دسامبر ۲۰۱۷، بانک مرکزی سوئد (Riksbank)، برنامه عملیاتی مرحله دوم پروژه ارز دیجیتال ای-کرونا را منتشر کرد. ای-کرونا به این صورت تعریف می‌شود: «یک وسیله پرداخت الکترونیکی عمومی» و «مکمل پول نقد».

این مقاله همچنین خاطرنشان می‌کند که بانک مرکزی سوئد، «هنوز درباره انتشار یا عدم انتشار ای-کرونا تصمیمی اتخاذ نکرده است و هدف از انتشار ای-کرونا جانشینی پول نقد نیست».

درواقع، دلیل اصلی بانک مرکزی سوئد از انتشار ای-کرونا، کاهش شدید محبوبیت پول نقد در کشور است. بانک مرکزی پژوهش‌هایی صورت داد – که بنا به دلایلی دیگر به‌صورت آنلاین در دسترس نمی‌باشند – و اولین پژوهش در سپتامبر ۲۰۱۷ منتشر شده بود.

اگر انتشار ای-کرونا اجرایی شود، تحت دو سیستم می‌تواند عمل کند: سیستم مبتنی بر ارزش و سیستم مبتنی بر ثبت. در سیستم دوم موجودی حساب ارزهای دیجیتال در حساب‌هایی بر روی پایگاه داده مرکزی – که احتمالاً توسط بلاک چین پشتیبانی می‌شود – ذخیره می‌شود، در حالی که ای-کرونای مبتنی بر ارزش به‌صورت مجزا در «حساب سپرده ارزی» ذخیره می‌شود. با توجه به‌سرعت حرکت سوئد به‌سوی تبدیل‌شدن به جامعه‌ای بدون پول نقد، احتمال اینکه بانک مرکزی سوئد (Riksbank) ارز دیجیتال بانک مرکزی منتشر کند بسیار بالاست.

انگلستان

ایده ارز دیجیتال بانک مرکزی خوب است، اما ممکن است بخش تجاری بانکداری را با خطر مواجه کند

در ماه می، بانک انگلستان موضع خود را در مورد ارز دیجیتال بانک مرکزی در دو گزارش پژوهشی از سوی کارکنان ابراز کرد. در اولی، بانک مرکزی پژوهشی منتشر کرد که در آن ریسک‌های متعدد مرتبط با ارزهای دیجیتال بانک مرکزی تحلیل می‌شود. بعد از برآوردهای اولیه، یافته‌های این مقاله به‌طور ویژه نشان داد دلیلی وجود ندارد که فکر کنیم معرفی ارز دیجیتال بانک مرکزی اثری منفی بر اعتبار بخش خصوصی یا حجم نقدینگی کل در اقتصاد دارد.

در گزارش دیگر ارائه‌شده از سوی کارکنان ادعا می‌شود که ارز دیجیتال بانک مرکزی، مدل تجاری موفق کنونی که بانک‌های تجاری استفاده می‌کنند را – یعنی ذخیره دارایی‌های نقدی افراد و شرکت‌ها – به خطر می‌اندازد. این پژوهش هشدار می‌دهد که اگر این «ایده‌ی افراطی» مجاز شود و مردم بتوانند پول‌های خود را به شکل ارز دیجیتال بانک مرکزی در بانک مرکزی ذخیره کنند و پول خود را به‌آسانی انتقال دهند، و از کیف پول‌های ارز دیجیتال استفاده کنند، چنین سناریویی می‌تواند عواقب وخیمی بر بخش بانکداری تجاری بگذارد:

ممکن است سپرده‌های خرده‌فروشی، به‌ویژه در وضعیت فشار مالی، از بانک‌ها خارج شوند.

در ماه می، مارک کارنی رئیس بانک مرکزی انگلستان اظهار کرد که احتمال به‌کار گرفتن ارز دیجیتال بانک مرکزی ازنظر او وجود دارد، اما تأکید کرد که هیچ ارز دیجیتال بانک مرکزی در آینده نزدیک به‌کار گرفته نمی‌شود.

هند

چاپ پول نقد پرهزینه است – ارز دیجیتال بانک مرکزی ارزان‌تر به نظر می‌رسد

هندوستان جزو آخرین کشورهایی است که به جمع کشورهایی که درباره ارز دیجیتال بانک مرکزی تحقیق می‌کنند، پیوسته است. در ماه آگوست، بانک مرکزی هند (RBI) تشکیل یک گروه از چند دپارتمان مختلف را تأیید کرد که وظیفه تحلیل کارآمد بودن یا نبودن انتشار ارز دیجیتال با پشتوانه روپیه را دارد.

ظاهراً ملاحظات هزینه، عامل محرک مهمی در مطالعه ارزهای دیجیتال بانک مرکزی وابسته به فیات هستند: آمار ارائه‌شده از سوی روزنامه ایکانامیک تایمز نشان می‌دهد که هزینه چاپ اسکناس در هند در سال ۲۰۱۸ برابر ۶٫۳ میلیارد روپیه (حدود ۸۹ میلیون دلار) بود. به‌علاوه، به گزارش بانک مرکزی هند (RBI) هزینه چاپ پول فیات برخی دیگر از بانک‌های مرکزی را نیز تشویق می‌کند تا به سمت دیجیتال شدن بروند.

« افزایش هزینه مدیریت پول کاغذی یا فلزی فیات در سطح جهانی، موجب شد بانک‌های مرکزی سرتاسر دنیا گزینه معرفی ارزهای دیجیتال فیات را بررسی کنند.»

سایر عواملی که بانک مرکزی هند عنوان کرده است شامل «تغییرات سریع در صنعت پرداخت» و «افزایش» توکن های خصوصی دیجیتال هستند.

ماهش ماخیجا (Mahesh Makhija) از شرکت مشاوره تجاری و مشاوره مدیریت ای وای ایندیا (EY India) به روزنامه‌ها گفت:

ایده ارز دیجیتال منتشرشده از سوی بانک مرکزی ایده‌ی بسیار نویدبخشی است، اما لازم است مشکلات مربوط به تقلب‌های دیجیتالی موردبررسی قرار گیرند.

منبع: cointelegraph

اشتراک در تلگرام

ارز دیجیتال ملی یا بانک مرکزی (CBDC) چیست؟/ مروری بر وضعیت ارزهای دیجیتال ملی در جهان

CBDCارز دیجیتالارز دیجیتال بانک مرکزیارز دیجیتال ملیایرانبانک مرکزیبلاک چینچین