پشتوانه بیت‌ کوین چیست؟

نوشته شده توسط:امیر سلامی در | ۱۵ دی ۱۳۹۷ - ۱۵:۵۷ | ۰ دیدگاه

این سؤال برای خیلی از افراد پیش‌آمده که «اصلاً پشتوانه بیت کوین چیست؟» اگر شما نیز جزو آن دسته از افراد هستید، پس حتماً این مقاله را مطالعه کنید.

در پاسخ به این سؤال باید بگوییم هیچ چیز. درست مانند ارزهای مدرن امروز، بیت کوین نیز توسط فلز، کالا و یا جنس ارزشمندی پشتوانه سازی نمی‌شود. در واقع ارزش بیت کوین ناشی از عقیده مردم بر ارزشمند بودن آن است. چنین استدلالی برای دلار آمریکا، پوند بریتانیا، واحد پول اتحادیه اروپا، یورو و به‌طور کلی تمام ارزهای مدرن نیز صدق می‌کند.

تا پیش از تاریخ ۱۵ آگوست ۱۹۷۱ بیشتر ارزهای دنیا دارای پشتوانه طلا و نقره بودند. تا پیش از ظهور پول‌های کاغذی، سکه‌ها از فلزهای گران‌بها، ساخته می‌شدند و محبوبیتشان نزد عموم بالابود. بعدها و طی توافق «بریتون وودز» (Bretton Woods) که پس از جنگ جهانی دوم به امضا رسید، مقرر شد تا طلا به‌عنوان پشتوانه اصلی ارزها مورداستفاده قرار گیرد.

توافق برتون وودز و پایان دوران پشتوانه سازی به‌وسیله کالاها

به‌منظور درک سیستم فعلی پشتوانه سازی ارزها، ضروری است که سیستم قدیمی را به خوبی درک کنیم. طبق سیستم بریتون وودز، بانک‌های مرکزی باید قادر باشند تا طلا را میان یکدیگر تبادل نمایند و طلا تعیین‌کننده ارزش یک ارز است و این ارزش در میان بانک‌های مرکزی مقداری ثابت خواهد بود. حال وقتی‌که نرخ تبادل ثابت باشد، ارزش ان تعیین شده است. از همین رو اگر دلار امریکا، ۰٫۷۵ پوند بریتانیا را خریداری کند، این همان ارزشی است که برایش در نظر گرفته‌شده. بیشتر این نرخ‌ها قابل‌تغییر هستند و سیاست‌گذاران بسته به شرایط مختلف می‌توانند اقدام به تغییر آنها نمایند.

سیستم برتون وودز با هدف کاهش نوسانات ارزهای مختلف که در دهه‌های ۲۰ و ۳۰ میلادی مشاهده می‌شد، ایجادشده است. طی این دوران، نرخ ارزها مدام تغییر می‌کرد و امکان کنترل آنها وجود نداشت؛ درنتیجه این تغییرات، بی‌ثباتی ارزی در سطح جهانی به وقوع می‌پیوست و در پایان موجب دامن زدن به رکود بزرگی می‌شد که در این دوران اتفاق افتاد.

همین مسئله کمی بعد موجب ورشکستی بسیاری از کشورها طی جنگ جهانی دوم شد. باوجوداینکه سیستم برتون وودز برای مدتی به خوبی عمل کرد،سرانجام درگیر مشکلاتی شد که موجبات شکستش را فراهم کرد.

پایانی بر برتون وودز و ظهور ارزهای فیات

نیکسون در حال اعلام پایان عصر استاندارد طلا

سیستم برتون وودز توانست در سال‌های پس از جنگ جهانی دوم کارآمد باشد و ثباتی را در بازار ارزهای جهانی به وجود آورد. گرچه در سال‌های پایانی دهه شصت، مشکلات اساسی در ساختار این سیستم شروع به نمایان شدن کردند. یکی از این مشکلات، قدرت بیش از اندازه دلار آمریکا بود که موجب تداخل در کار تجارت جهانی شد. به این دلیل و دلایل دیگر، دولت‌ها تصمیم گرفتند که سیستم برتون را کنار گذاشته و به‌جای آن از سیستم ارزهای فیات استفاده نمایند.

درواقع یک ارز بدون پشتوانه (فیات)، ارزی باارزش متغیر است که پشتوانه‌ی آن هیچ کالایی نیست. پیش از این ، دلار و یا ارزهای دیگر با حجمی مشابه از طلا یا هر کالای دیگری پشتوانه سازی می‌شد. در عمل تبادل دلار برای طلا به‌شدت محدود بود، اما همچنان دلارها حداقل به‌صورت فرضی، ارزشی معادل همان میزان طلا را داشتند.

امروزه، دلار دیگر به طلا وابسته نیست. صد البته شما می‌توانید با دلارهای خود طلا خریداری کنید، اما ارزش طلا و دلار کاملاً از یکدیگر مستقل‌اند. به‌علاوه ارزهای مختلف دارای نرخ ثابتی نسبت به یکدیگر نیستند و ارزش آنها آزادانه تغییر می‌کند. نرخ تبادل نیز بسته به نوع ارز متفاوت خواهد بود. چند سال پیش، یک یورو ارزشی معادل ۱٫۴ دلار آمریکا را داشت. امروز این میزان چقدر است؟

بیت کوین نیز نوعی ارز فیات به حساب می‌آید، این یعنی چه؟

درست به‌مانند یورو و دلار، بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتالی نیز ارزهایی بدون پشتوانه به‌حساب می‌آیند. چراکه ارزش آنها می‌تواند آزادانه تغییر کند و قیمتشان توسط بازار تعیین می‌شود. تا جایی که حتی می‌توانید بگویید، این مصرف‌کنندگان ارزهای دیجیتال هستند که قیمت آن را به‌وسیله مفهوم «اجماع» مشخص می‌کنند.

برعکس ارزهای بدون پشتوانه سنتی، فاکتورهای اساسی در ارتباط باارزش بیت کوین وجود دارد که آن را قابل‌ اتکا می‌کند. اول از همه اینکه بیت کوین توسط رایانه‌هایی استخراج می‌شود که تهیه آنها نیازمند وقت و هزینه و سرمایه‌گذاری است. بدین ترتیب هر چه روند استخراج بیت کوین گران قیمت‌تر شود، احتمال بالاتر رفتن آرام قیمت این ارز نیز بیشتر خواهد شد.

دوم اینکه، در ارتباط با ارزهای سنتی، دولت‌ها هرگاه که بخواهند می‌توانند ذخیره ارزهای خود را به هر میزان که می‌خواهند بالا ببرند. این در حالی است که انجام چنین کاری در بیت کوین غیرممکن است. چراکه میزان عرضه بیت کوین کاملاً مشخص‌شده و تعداد بیت کوین‌هایی که وارد بازار می‌شوند رفته‌رفته کاهش خواهد یافت. بیت کوین نمی‌تواند به ابزاری دولتی بدل شود و هیچ مسئول و حکومتی نیز برای آن اهمیت ندارد. چراکه بیت کوین ارزی مستقل و آزاد است.

پشتوانه یک ارز مهم نیست، ادراک اهمیت دارد

پس از کنار گذاشتن توافق بریتون وودز، ایده پشتوانه سازی ارزها به‌وسیله کالاها ناکارآمد تلقی شد. در عوض ادراک سیاسی و سیاست‌های اقتصادی به‌عنوان ایده‌های اساسی مطرح شدند. طبق این ایده‌ها، پول‌ها ارزشمند هستند، چراکه ما به ارزشمند بودن آنها باور داریم. و این مسئله حقیقت پشت دلار، یورو، پوند و صد البته بیت کوین است.

ما می‌توانیم پول‌هایمان را در ازای گرفتن کالاها خرج کنیم. خرده‌فروشی‌های بسیاری در سطح جهان بیت کوین را به‌عنوان یک روش پرداخت قبول دارند. درواقع، هنگامی‌که از ارزش پول‌های عجیب‌وغریب نوین مانند بیت کوین صحبت می‌کنیم، این نرخ استفاده، امکان خرید کالاها و خدمات، تاریخچه ایجاد و بزرگی جامعه استفاده‌کننده از آن ارز هستند که تعیین می‌کنند ارزش آنها چقدر است. سؤالاتی از قبیل «آیا مردم از آن برای خرید کالا استفاده می‌کنند؟»، «آیا جامعه استفاده‌کننده آن به‌اندازه کافی بزرگ، ثابت و قانون‌مند است؟» همیشه نشان‌دهنده قیمت یک ارز نوین مانند ارزهای دیجیتالی بوده و در ارتباط بابیت کوین، جواب این سؤالات همیشه «بله» باقی‌مانده است.

بسیاری از افراد، از بیت کوین به‌عنوان یک ابزار سرمایه‌گذاری یاد می‌کنند تا یک ارز واقعی. یکی از اصلی‌ترین دلایل چنین تفکری را می‌توان در نوسانات شدید قیمت بیت کوین دید. این در حالی است که ارزش یک ارز سنتی نیز می‌تواند دچار فراز و نشیب‌های بسیاری شود. بله، حتی ارزهایی که توسط دولت‌های بزرگ و حکومت‌ها کنترل می‌شوند هم می‌توانند دست‌خوش تغییرات هنگفت قیمتی شوند. به‌عنوان‌ مثال، پوند بریتانیا، طی همه‌پرسی خروج از اتحادیه اروپا، در عرض چند هفته، بخش عمده‌ای از ارزش خود را از دست داد.

در برخی موارد ، تورم‌های بسیار زیاد ممکن است باعث شوند تا یک ارز ارزشی نزدیک به صفر پیدا کند. کشور زیمباوه نمونه‌ای از این کشورهاست. در سال‌های اخیر با افزایش بسیار زیاد تورم در این کشور، دولت اقدام به چاپ اسکناس‌هایی به ارزش صد میلیارد دلار کرده‌اند. این تورم تا جایی پیش رفت که قیمت یک دلار آمریکا، قیمتی برابر ۳۵ تریلیون دلار زیمباوه داشت. در ماه آوریل نیز، صندوق بین‌المللی پول اعلام کرد که ونزوئلا در سال جاری با تورم ۵۰۰ درصدی دست‌وپنجه نرم می‌کند و این رقم در سال آینده به ۱۸۰۰ درصد خواهد رسید. بدین ترتیب به‌زودی شاهد از بین رفتن تمام ارزش واحد پول ونزوئلا خواهیم بود.

همان‌طور که مشاهده کردید، سوء مدیریت و چاپ بی‌رویه اسکناس از جانب دولت می‌تواند موجب تورم‌های بی‌سابقه شود. از همین رو بیت کوین در نظر دارد تا به ارزی تبدیل شود که هیچ دولتی توان کنترل آن را نداشته باشد. این مردم هستند که پول خود را استخراج می‌کنند. آنها می‌توانند در بازاری کاملاً آزاد، پول‌های استخراج‌شده خود را خرج نمایند. به‌علاوه ازآن‌جهت که ارز، خود را تأمین می‌کند و تعداد آن از یک مقدار خاص فراتر نخواهد رفت، از همین رو نمی‌توان آن را محور مذاکرات سیاسی قرار داد. پس کاملاً درست است که بگوییم بیت کوین به هیچ کالایی وابسته نیست و کاملاً به درک ما بستگی دارد. درست به‌مانند ارزهای مدرن دیگر، ارزهایی که مبتنی بر سیستم‌های همتا به همتا عمل می‌کنند، قابل‌اتکاتر از نمونه‌هایی هستند که توسط دولت‌ها و حکومت‌ها کنترل می‌شوند.