پول در مسیر تکامل؛ چرا به ارزهای دیجیتال باید توجه کنیم؟

نوشته شده توسط:امیر سلامی در | ۰۷ بهمن ۱۳۹۷ - ۱۶:۴۱ | ۰ دیدگاه

مدتی می‌شود که هیچ بروزرسانی روی پول انجام نشده است. باوجود اینکه در طول تاریخ شکل‌های زیادی به خود گرفته، اما هم‌اکنون در دنیایی مملو از ارزهای دولتی یا فیات (بدون پشتوانه) قرار داریم. دولت‌ها و بانک‌ها ایجاد ارز جدید را کنترل کرده و آن را در شبکه‌ای از بانک‌های ملی توزیع می‌کنند.

قدرت ارز فیات به‌ قدرت دولتی بستگی دارد که آن را کنترل می‌کند. آن‌هایی که تحت نظر دولت‌های ناپایدار زندگی می‌کنند، ارزهای فیات بی‌ثباتی دارند (ونزوئلا، آرژانتین و زیمباوه نمونه‌هایی از این موضوع هستند). در این سیستم، بانک‌ها دسترسی مردم به پول را تحت کنترل دارند. میلیاردها نفر به بانک دسترسی ندارند و بیرون از اقتصاد جهانی گیر افتاده‌اند. در اقتصاد مدرن به شبکه‌ای پیچیده از واسطه‌ها برای جابجایی پول متکی هستیم که البته به بی‌کفایتی‌هایی که ایجاد کرده‌اند نیز توجهی نشده است. همین سیستم در سال ۲۰۰۸ باعث سقوط مالی عظیمی شد.

این تنها روش کارکرد پول بود تا اینکه ساتوشی ناکاموتو در سال ۲۰۰۹ بیت کوین را به اینترنت عرضه کرد. ناگهان طرحی برای یک نوع ارز کاملاً جدید به وجود آمد. ارزهایی که در آن دولت با نرم‌افزارهای هوشمند و بانک‌ها با شبکه‌های سراسری از کامپیوترهای ناشناس که توسط هرکسی می‌تواند کنترل شود، جایگزین شدند. ارزهایی که روی خود را به هرکسی که اینترنتی با سرعت کافی برای انتقال اطلاعات داشت، بازکرده بود.

مسائل پایه‌ای

در ورای هر ارز دیجیتال یک پروتکل نرم‌افزاری و یک شبکه است که اجازه‌ی انتقال پول را از طریق اینترنت می‌دهد. این نرم‌افزار بین کامپیوترهای سراسر دنیا به اشتراک گذاشته‌شده و یک شبکه‌ی جهانی را تشکیل داده است. کامپیوترهای این شبکه تراکنش‌های جدید را با استفاده از دفتر کل بلاک چین (پیشینه‌ای از هر تراکنشی که انجام‌شده) تصدیق می‌کنند.

بیت کوین اولین ارز دیجیتال دنیا بود اما ارزهای دیگری مثل لایت کوین، بیت کوین کش، مونرو و زی‌کش نیز به موفقیت‌های قابل‌توجهی رسیدند. هرکدام نرم‌افزار خود را دارند که در شبکه جهانی خودشان به اشتراک گذاشته‌شده و بلاک چین‌های جداگانه‌ای را به وجود آورده‌اند.

کامپیوترهایی که در شبکه هر ارز دیجیتالی این نرم‌افزار را اجرا می‌کنند، توسط داوطلبانی اداره می‌شوند که ممکن است افراد و یا مؤسسات باشند. بعضی‌ها اپلیکیشن ها و کسب‌وکارهایی می‌سازند که دیگران می‌توانند برای دسترسی به شبکه از آن استفاده کنند (کیف‌های پول و تبادلات دیجیتال). بعضی دیگر نیز کاری به نام ماینینگ (ماین کردن یا استخراج کردن) انجام می‌دهند که با تراکنش‌های جدید بلاک چین را آپدیت می‌کند. ماینرها (استخراج‌کننده‌ها) به ازای ارز دیجیتال یافت شده پول دریافت می‌کنند. ماینرهای بیت کوین با به‌روزرسانی بلاک چین بیت کوین، کوین‌های جدید را دریافت می‌کنند. ماینرهای لایت کوین بلاک چین لایت کوین را آپدیت کرده و لایت کوین دریافت می‌کنند و غیره. مزدی که ماینرها دریافت می‌کنند مثل این عمل می‌کند که ارز جدیدی وارد چرخه شده است.

ریشه‌ی ارزهای دیجیتال

پول در مسیر تکامل؛ چرا به ارزهای دیجیتال باید توجه کنیم؟

ایجاد یک ارز جدید همیشه نیازمند دولتی بود که توسط نیروهای نظامی حمایت می‌شد تا اینکه بیت کوین این قضیه را تغییر داد.

ساتوشی ناکاموتو نرم‌افزار بیت کوین را متن‌باز (open source) کرد (یعنی هرکسی آزاد است که آن را دانلود کرده و ببیند چطور کار می‌کند). این موضوع طرحی را برای توسعه‌دهندگان نرم‌افزار در سرتاسر دنیا فراهم کرده که بتوانند ارز دیجیتال خود را ایجاد کنند.

یک مهندس با اطلاعاتی که راجع به تکنولوژی بلاک چین دارد، می‌تواند به‌سادگی نرم‌افزار بیت کوین را دانلود کرده، تغییراتی مدنظرش را ایجاد کند و یک ارز دیجیتال جدید ارائه دهد. اگر آن ماینرها را متقاعد به اجرای نرم‌افزارشان کرده و همچنین کاربران را برای استفاده از ساخته جدیدشان در تراکنش‌هایی که انجام می‌دهند، ترغیب کنند، یک ارز دیجیتال جدید زاده می‌شود.

ارزهای دیجیتالی مانند لایت کوین و بیت کوین کش ورژن های تکمیل شده‌ای از نرم‌افزار بیت کوین هستند که روی شبکه‌های خودشان اجرا می‌شوند. بروز این تغییرات نشان می‌داد که سازندگان دیگر ارزهای دیجیتال در سیستم بیت کوین کاستی‌هایی می‌دیدند.

ناکاموتو نرم‌افزار بیت کوین را طراحی کرد تا معاملات جدید تقریباً هر ۱۰ دقیقه انجام شود و فقط ۲۱ میلیون بیت کوین وجود داشته باشد. توسعه‌دهندگان لایت کوین نرم‌افزار بیت کوین را تنظیم کردند تا آن را برای معاملات کوچک مناسب‌تر کنند (معاملات جدید لایت کوین تقریباً هر ۲.۵ دقیقه پردازش‌شده و ذخیره محدودی از ۸۴ میلیون لایت کوین وجود دارد). معاملات بیت کوین کش هم برای پردازش ۱۰ دقیقه زمان نیاز دارند، اما توسعه‌دهندگان آن برای انجام تراکنش‌های بیشتری در یک بلاک، سایز آن را افزایش داده‌اند.

پول دیجیتال

این موضوع که ارزهای دیجیتال اولین پول‌های دیجیتال خالص هستند، یک سوءتفاهم رایج است. مردم معمولاً از شنیدن اینکه تنها ۱۱.۶ درصد از دلار آمریکا به‌صورت اسکناس و سکه است و مابقی آن تنها ارقامی است که در برخی سیستم‌های متمرکز ذخیره شده، تعجب می‌کنند.

تقریباً ۹۰ درصد دلار آمریکا به صورت دیجیتال است.

دیتابیس‌هایی که حدود ۹۰ درصد پول‌های ما در آن‌ها قرار دارند متعلق به بانک‌های سراسر دنیا می‌باشند. این بانک‌ها با کمک واسطه‌هایی مثل ویزا و مسترکارت واسطه‌های مورد اعتماد ما برای انجام بیشتر کارهای مالی‌مان هستند.

در یک تراکنش مدرن که شان به ریچل ۱۰۰ دلار می‌دهد بانکشان به‌اندازه ۱۰۰ دلار از حسابش کسر کرده و به بانک ریچل می‌گوید که به‌حساب او ۱۰۰ دلار اضافه کند. اعداد در دیتابیس این بانک‌ها تغییر می‌کنند اما پول فیزیکی و اسکناسی جابجا نمی‌شود.

بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال راهی ساده به شان ارائه می‌دهند تا به صورت دیجیتالی مبلغ مورد نظرش را با اتکا به یک شبکه مستقل جهانی در عوض ‌بانک‌ها، به ریچل انتقال دهد.

اهمیت ارزهای دیجیتال

چرا به پولی که به بانک‌ها و دولت‌ها وابسته نیست نیاز داریم؟

ممکن است این مقاله را از کشوری که در آن سیستم مالی سنتی (وابسته به بانک‌ها و دولت‌ها) به خوبی کار می‌کند، بخوانید. کارت اعتباری (credit card)ای دارید که به حساب بانکی‌تان متصل است و احتمالاً وقت کمی را برای فکر کردن درباره پولی که روزانه خرج می‌کنید می‌گذارید. این نعمتی است که خیلی از جاهای دنیا از آن محروم‌اند.

نزدیک به ۲ میلیارد نفر از مردم «بدون بانک» هستند؛ یعنی اینکه به خیلی از خدمات ابتدایی مالی دسترسی نداشته و در سیستم مالی جهانی قرار ندارند. زمانی که به خدمات مالی ابتدایی دسترسی ندارید، نمی‌توانید برای شروع یک کسب‌وکار وام بگیرید و امن‌ترین جا برای پس‌اندازتان زیر تشک‌تان است. حتی با اینکه بیشتر مردم حساب بانکی دارند اما این بدین معنی است که مجبورند از خدمات مالی غیرسنتی مانند انتقال‌دهندگان پول (money transmitters) استفاده کنند که هزینه‌های گزافی را می‌گیرند.

ارزهای دیجیتال برای هرکسی که یک گوشی هوشمند و اینترنت دارد، در دسترس است. با ارزان‌تر شدن گوشی‌های هوشمند و راحت‌تر شدن دسترسی به اینترنت از هر نقطه، ارز دیجیتال یک جایگزین قدرتمند برای مردم بدون بانک و تحت سلطه بانکداری که سیستم کنونی آن‌ها را کنار گذاشته است، می‌باشد.

زندگی در کشوری که پول دولتی ارزش خود را نگه می‌دارد نیز برای خیلی‌ها طبیعی نیست. به‌عنوان مثال ونزوئلا را در نظر بگیرید که سیاست‌های غیر مسئولانه دولت باعث تورم بالا شده است. نگه‌داشتن سرمایه‌هایتان در واحد پولی که تورمش بالاست مثل آتش زدن آن است چون قدرت خریدتان روزبه‌روز کمتر می‌شود. ارزهای دیجیتال جایگزینی برای ارزهای (واحدهای پول) تورمی عرضه شده توسط دولت‌های ناپایدار هستند که در حال ایجاد اقتصادهای خردی برای مردم ونزوئلا و دیگر مردم دنیا می‌باشند.

ساختن اقتصاد جهانی کارآمدتر

ارزهای دیجیتال علاوه بر ایجاد جایگزینی برای افراد بدون بانک و آن‌هایی که از ارز دولتی تورمی استفاده می‌کنند، کارایی‌هایی به اقتصاد مدرن اضافه کرده است.

فرستادن یک ایمیل از نیویورک به لندن از فرستادن آن به همسایه بغلی‌تان زمان بیشتری نمی‌گیرد. سریع‌ترین راه برای این‌که ۱۰۰ دلار پول به دوستتان در لندن بفرستید این است که سوار یک هواپیما شده و آن را شخصاً به او برسانید. دلیلش این است که ارسال پول به‌صورت بین‌المللی توسط یک سری واسطه انجام می‌شود و شاید این انتقال تا ۵ روز هم طول بکشد. با ارزهای دیجیتال و اینترنت ارزش، پول همانند ایمیل به سرعت منتقل می‌شود و دیگر هیچ بردار و مرزی آن را محدود نمی‌کند.

البته معاملات حضوری هم در سختی دست‌کمی از معاملات بین‌المللی ندارند. وقتی کارت خود را می‌کشید تا یک فنجان قهوه بخرید کارهایی که در پشت‌صحنه انجام می‌شوند، پیچیده هستند و تا ۷ واسطه‌ی مختلف را درگیر می‌کنند. این واسطه‌ها سود زیادی از این کار می‌برند و این پول را از فروشنده دریافت می‌کنند که البته این وجوه دریافتی نیز تا ۳ روز بعد به‌دستش می‌رسد. فروشنده‌ها مجبورند این هزینه‌ها را به مشتریان انتقال داده و اجناس و خدمات را باقیمت بالاتری ارائه کنند. معمولاً یک مینیمم ۱۰ دلاری روی خرید باکارت اعتباری وجود دارد چون با هزینه‌های موجود، تراکنش‌های کوچک‌تر سودی نخواهند داشت. ارزهای دیجیتال می‌توانند تمام این هزینه‌های گزافی که واسطه‌ها می‌گیرند را با انتقال مستقیم و سریع پول از مشتری به فروشنده، حذف کنند.

ارزش استفاده از ارزهای دیجیتال

درک کردن ارزهای دیجیتال معمولاً برای ما دشوار است چون تفاوت‌های اساسی زیادی با چیزی که ما به آن عادت کردیم (ارزهایی که توسط دولت‌ها منتشر می‌شوند و بانک‌ها آن را کنترل می‌کنند) دارند. بعد از بررسی دقیق‌تر وضعیتی که سیستم کنونی ما درست کرده، استفاده از ارزهای دیجیتال منطقی‌تر به نظر خواهد رسید. دیگر نیاز نیست که ۲ میلیارد نفر از سیستم مالی خارج شوند. نیاز نیست مردم ونزوئلا از پول بی‌ارزش دولت استفاده کنند. پول به مرزها محدود نبوده و نیاز نیست برای خرید یک فنجان قهوه هفت موسسه مختلف درگیر شوند.

در حالی که ارزهای دیجیتال پتانسیل زیادی برای حل این مشکلات دارند، تا دریافت یک نتیجه مطلوب راه زیادی در پیش داریم. در حالت فعلی، نوسان بالای ارزهای دیجیتال استفاده از آن‌ها را برای تراکنش‌های روزمره سخت می‌کند. شبکه‌های بلاک چین فعلاً مقیاس‌پذیری لازم همانند سیستم‌های متمرکز ویزا و مسترکارت را در اختیار ندارد. ارز دیجیتال در حال حاضر مراحل اولیه‌ خود را سپری می‌کند و بازسازی سیستم مالی جهانی وقت زیادی می‌گیرد.

وعده و هیجانی که پیرامون ارزهای دیجیتال است، بعضی از باهوش‌ترین افراد دنیا را هم درزمینهٔ تکنولوژی و هم مالی به خود جذب کرده است. با سرازیر شدن منابع مالی و معنوی به فناوری‌های پیشگام، این تکنولوژی‌ها پیشرفت کرده و کم‌کم وارد زندگی روزمره ما می‌شوند.

زمانی که ارزهای دیجیتال به پتانسیل و ارزش واقعی خود دست یابند، به روزهایی که پول در انحصار بانک‌ها و دولت‌ها بود نگاه خواهیم کرد و از اینکه اصلاً چگونه با آن‌ها کنار آمدیم، شگفت زده خواهیم شد.