کاربرد بلاک چین در حوزه سلامت و پزشکی چیست؟

نوشته شده توسط:امیر سلامی در | ۰۷ اردیبهشت ۱۳۹۸ - ۱۵:۴۹ | ۰ دیدگاه

فناوری بلاک چین این‌روزها در بسیاری از صنایع و کسب‌وکارها وارد شده است. حتی حوزه‌ی سلامت و بهداشت هم از این روند بی‌نصیب نمانده است. بلاک چین کم‌کم دارد برای ورود به بخش پزشکی آماده می‌شود.

طی پنج سال گذشته، غول‌های فناوری جهان مانند آی‌بی‌ام منابع قابل‌توجهی را به‌منظور انجام مطالعات جامع روی بلاک چین اختصاص داده‌اند. نتایج این مطالعات به درک بهترِ کاربردهای این فناوری در عرصه‌ی بهداشت و سلامت می‌انجامد. نتایج به‌دست‌آمده از یک تحقیق نشان می‌دهد بیش از نیمی از مدیران اجرایی حوزه‌ی سلامت به‌شدت تمایل دارند شکلی از فناوری بلاک چین در آینده وارد نظام پزشکی شود.

کاربرد بلاک چین در حوزه سلامت و پزشکی چیست؟

کاربردهای بلاک چین در حوزه‌ی سلامت

فناوری بلاک چین ابزارهای کارآمدتر و ایمن‌تری را در اختیار این حوزه قرار خواهد داد. ماهیت تغییرناپذیر این فناوری می‌تواند تحولاتی شگرف برای بخش بهداشت و درمان به‌ارمغان آورد و به‌همین‌دلیل کاملا برای این بخش مناسب به‌نظر می‌رسد.

کلاهبرداری و تقلب

دانشکده‌ی پزشکی هاروارد به‌تازگی یک گزارش منتشر کرد که نشان می‌داد سالانه حدود ۴۴۵ میلیارد دلار در حوزه‌ی سلامت به‌دلیل کلاهبرداری و تقلب از دست می‌رود. فقط در سال ۲۰۱۵ در ایالات متحده، بیش از ۷۰۰ میلیون دلار در این حوزه کلاهبرداری شده است. به‌همین‌دلیل، این صنعت به‌شدت به سامانه‌ای نیاز دارد که قابلیت‌هایی برای تأیید و بررسی صحت امور داشته باشد. بلاک چین می‌تواند این نیاز را برطرف کند و بنابراین اجرای یک سامانه‌ی مبتنی بر بلاک چین در صنعت بهداشت جهانی واقعا ضروری است.

از بین‌بردن بخش‌های پراکنده و یکپارچه‌سازی

نظام پزشکی فعلی، از بخش‌های جداگانه و متمرکز بسیار زیادی تشکیل شده است. بیمارستان‌های دولتی و خصوصی، کلینیک‌ها، درمانگاه‌ها، کلینیک‌های تشخیصی، مطب‌های خصوصی و بخش‌های دیگری که هر یک به‌طور جداگانه فعالیت می‌کنند. مسلما از چنین مجموعه‌ی بزرگ و پراکنده‌ای از سازمان‌های دولتی و خصوصی انتظار نمی‌رود کارایی چندانی داشته باشند. برای روشن‌شدن موضوع، فقط شهر بوستون به‌تنهایی حدود ۲۶ سامانه‌ی مختلف برای ثبت اطلاعات پزشکی الکترونیکی دارد.

این پراکندگی نوعی هرج‌ومرج به‌همراه دارد و دغدغه‌ی بزرگی برای حوزه‌ی سلامت است. به‌همین‌دلیل، متخصصان این حوزه با تشکیل تیمی از محققان سراسر جهان تصمیم دارند با همکاری یکدیگر راهی برای حل این مشکل پیدا کنند.

پژوهشگران دانشگاه MIT سپیدنامه‌ای (whitepaper) منتشر کرده‌اند و در آن به توصیف یک سامانه‌ی مبتنی بر بلاک چین پرداخته‌اند که می‌تواند به همه‌ی این سازمان‌ها کمک کند به روشی ایمن‌تر و کارآمدتر به تبادل داده‌ها بپردازند. این سامانه از بلاک چین اتریوم و فناوری قرارداد هوشمند برای انجام این کار استفاده می‌کند، چیزی که تا همین چند سال پیش عملا غیرممکن بود.

سوابق بیماران

با استفاده از یک شبکه‌ی بهداشت جهانی مبتنی بر بلاک چین می‌توان همه‌ی سوابق درمان بیماران را یک‌جا ثبت کرد. هر بیمار می‌تواند یک اثرانگشت منحصربه‌فرد بلاک چینی داشته باشد تا از واقعی‌بودن هویت او و سوابق درمانی‌اش اطمینان حاصل شود. هنگامی‌که از این سامانه برای حجم عظیمی از داده‌ها استفاده شود، متخصصان حوزه‌ی سلامت به‌خوبی متوجه خواهند شد که این روند جدید تا چه اندازه می‌تواند دقیق باشد.

سامانه‌ی کنونی بهداشت جهانی، پرونده‌های بیماران را به‌شکل کاملا متمرکز نگهداری می‌کند. حتی در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، هنوز از پرونده‌های کاغذی استفاده می‌شود. از آنجایی‌که هزینه‌های پیاده‌سازی سامانه‌ی ثبت سوابق بیماران مبتنی بر بلاک چین اندک است، می‌توان همه‌ی سوابق درمان بیماران را روی یک سامانه‌ی کلی ثبت کرد. پلتفرم‌هایی مانند Medicalchain در حال حاضر چنین خدماتی را به متخصصان حوزه‌ی سلامت ارائه می‌کنند و در این کار با موفقیت روبه‌رو شده‌اند.

تحقیقات پزشکی

یکی دیگر از کاربردهای مهم بلاک چین بهبود روند تحقیقات پزشکی جهانی است. با استفاده از بلاک چین می‌توان تا حد زیادی بر نتایج آزمایش‌های دارویی به‌شکل آنی نظارت کرد. پیاده‌سازی پروتکل‌های درمانی جدید بسیار هزینه‌بر است و نظام فعلی، استفاده‌ی به‌موقع از داده‌ها را غیرممکن می‌سازد.

با استفاده از زنجیره تامین مبتنی بر بلاک چین می‌توان مؤلفه‌های متعددی نظیر زمان و مکان توزیع و عرضه‌ی داروها را با دقت بیشتری مورد پایش قرار داد. پایش این تغییرات به‌راحتی از طریق بلاک چین امکان‌پذیر است و همه‌ی نتایج، غیرقابل‌تغییر خواهند بود.

بهداشت مبتنی بر بلاک چین – داروهای تقلبی

با توجه به برآوردهای کارشناسان، داروهای تقلبی سالانه بیش از ۲۰۰ میلیون دلار به‌این صنعت خسارت وارد می‌کنند. فناوری بلاک چین به‌خوبی در زنجیره تامین کاربرد دارد و در حال‌حاضر شبکه‌های بزرگ حمل‌ونقل نیز که همین نگرانی‌های لجستیک را دارند تا حد زیادی از این فناوری استفاده می‌کنند. فناوری بلاک چین به بیماران امکان می‌دهد از معتبربودن داروها اطمینان حاصل کنند. حتی می‌توان این سامانه را طوری برنامه‌ریزی کرد که تاریخ تولید و جزئیات دیگر مربوط به داروها را در اختیار بیماران قرار دهد.

پلتفرم MediLedger یکی دیگر از پلتفرم‌های موفق در صنعت پزشکی است که با بهره‌گیری از ترکیبی از ویژگی‌هایی مانند بررسی رعایت الزامات قانونی، پیگیری، ردیابی و پروتکل‌های امنیتی، یک سامانه‌ی معتبرِ مقرون‌به‌صرفه را به شرکت‌های دارویی ارائه می‌کند. این پلتفرم با سیستم GS-1 سازگار است و یک پورتال ویژه نیز برای مدیران این شرکت‌ها درنظر می‌گیرد تا در صورت نیاز به اطلاعات حیاتی شبکه دسترسی داشته باشند.

این پلتفرم از بلاک چینی استفاده می‌کند که در آن هر کسی برای استفاده از داده‌ها نیازمند اخذ مجوز است. به‌این‌ترتیب می‌توان از داده‌های بیماران در برابر کاربردهای غیرمجاز حفاظت کرد. توسعه‌دهندگان این پلتفرم بر این باورند سامانه‌های زنجیره تامین مبتنی بر بلاک چین تا سال ۲۰۲۰ کاملا قانونی خواهد شد. سازمان غذا و دارو (FDA) نیز در حال حاضر به این پلتفرم واکنش مثبت نشان داده است. با چنین حجم عظیمی از مبالغ از دست رفته به‌دلیل تقلب، ظاهرا چاره‌ای به‌جز پذیرفتن فناوری‌های در حال ظهور باقی نمی‌ماند.

امنیت داده‌ها

یکی از نگرانی‌های دیگر حوزه‌ی بهداشت امنیت داده‌هاست. متأسفانه فقط در سال ۲۰۱۵ حدود ۱۴۰ میلیون مورد استفاده‌ی غیر مجاز از اطلاعات مربوط به بیماران رخ داد. شبکه‌های بلاک چین می‌توانند از اطلاعات ارزشمند بیماران محافظت به‌عمل آورند و امکان هرگونه دستکاری یا حذف اطلاعات را از افراد خرابکار سلب کنند. ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی همواره نگران امنیت داده‌ها هستند و فقط فناوری بلاک چین می‌تواند ابزارهایی را به این بخش ارائه کند که در آن بتوان از اصل اسناد آنلاین حفاظت کرد و صحت آنها را مورد بررسی قرار داد.

صورت‌حساب

سامانه‌های صدور صورت‌حساب نیز می‌توانند از مزایای قابلیت‌های اضافه‌شده به سیستم‌های مبتنی بر بلاک چین بهره‌مند شوند. به‌عنوان نمونه، بیماران با استفاده از قراردادهای هوشمند می‌توانند به‌شکل خودکار صورت‌حساب‌هایشان را به‌مجردِ تکمیل مراحل درمانی‌شان پرداخت کنند. به‌علاوه، سامانه‌ی تأیید بلاک چین می‌تواند از تقلب در کارت‌های اعتباری جلوگیری به‌عمل آورد.

فراتر از همه‌ی این‌ها، یک پلتفرم بهداشت جهانی می‌تواند از یک توکن برای پرداخت همه‌ی هزینه‌های پزشکی در آینده استفاده کند. با این کار مردم در سراسر جهان بدون محدودیت‌های منطقه‌ای یا ارزی می‌توانند از مراقبت‌های بهداشتی در سطح جهانی برخوردار شوند.

فناوری بلاک چین و بهداشت

پس از بررسی برخی از کاربردها و مزایایی که بلاک چین برای بخش پزشکی به‌ارمغان می‌آورد، به‌راحتی می‌توان دید که چرا بسیاری از متخصصانِ حوزه‌ی سلامت به‌دنبال این فناوری جدید برای از بین بردن کارهای بی‌مورد در آینده هستند. اگر این کار به‌درستی انجام شود، به‌زودی شاهد روزهایی خواهیم بود که تقلب در بخش مراقبت‌های بهداشتی کاملا غیرممکن می‌شود.